Dag in het ziekenhuis en outreach
Door: Wilfriede
Blijf op de hoogte en volg Wilfriede
29 November 2014 | Oeganda, Kampala
Weer op tijd vertrokken vanochtend en zoals ik al vertelde is het ziekenhuis een half uur lopen van ons hotel. Het is dan alweer een drukte van belang, met alle mensen die zich van A naar B begeven.
Per boda boda, Matatu, auto, fiets of benenwagen.
Probeer maar eens over te steken als het zo ontzettend druk is. Ik verbaas me nog steeds over de hoeveelheid mensen in deze stad. Geen vierkante meter is onbenut, zo lijkt het.
Tijdens de wandeling komen we langs talloze kleine winkeltjes, die volgepropt staan met van alles en nog wat. De jongens met de boda boda’s proberen ons altijd achterop te krijgen, zo doen ook de “conductors” van de Matatu hun best om hun taxibusje weer vol te krijgen en zo gauw je hun kant even op kijkt, denken ze beet te hebben. Vaak moeten we aangeven, dat we gewoon willen lopen.
“Muzungu”, zeggen ze tegen blanken, soms praten ze onderling en komt dit woord er in voor, waarna gelach volgt… Zou wel eens willen weten, wat ze dan met elkaar bespreken!, of misschien toch niet? Het is al lekker warm en wanneer we bij het ziekenhuis aankomen, parelen er alweer wat zweetdruppeltjes van ons voorhoofd.
We lopen na het aandoen van onze witte jassen, naar de afdeling: Pediatrics (kinderafdeling)
Ik wil vandaag ook proberen weer wat “zusterwerk” te doen. Eerst nog even met de dokters in spé meegelopen en geluisterd wat er met een klein kindje aan de hand is, het Oegandees Engels is moeilijk te verstaan. Verderop zie ik een “paarse jurk zuster” lopen, ga naar haar toe, stel mij voor en vraag of ik met haar mee mag lopen en helpen. Eerst neemt ze me mee naar de medicijnkast waaruit potten met medicijnen, handschoenen, nacl, injectienaalden en spuiten enz.. worden gehaald, ter aanvulling op het verrijdbare karretje. Dan gaan we naar het kantoortje met een grote lap watten en rol verband. Hiervan moeten wattenbolletjes en gaasjes worden gemaakt. Tijdens dit werkje, maak ik een praatje met “de paarse zuster” Ze heet Rachel en is 51 jaar, getrouwd en 4 kinderen. Ze werkt al 30 jaar als zuster (grappig, ik ben 50 en werk ook ruim 30 jaar!) Haar man is leraar geschiedenis op 2 verschillende scholen. Ze hebben zelfs een koophuis, waar ze trots op is, net buiten Kampala. Fijn om zo ook even beter kennis te maken. Dan komt er ook een “witte jurk zuster” het kantoor binnen. Ik trek de stoute schoenen aan en vraag of de kleur van de jurk een bepaalde betekenis heeft. Jazeker, degene die een paarse jurk draagt is een “nurse” en de witte jurk wordt gedragen door de “nurse officer”.
De nieuwe patiëntjes worden ingeschreven, dit heb ik gister ook mogen doen, dus weet al hoe dit in het werk gaat. Alle nieuwkomelingen bevinden zich nog in een halletje vlak voor de afdeling en een zuster is al bezig om de familie te vertellen hoe de werkwijze op de afdeling is. (giving education).
Hier kan ik niet bij helpen, want dit gaat in de Oegandese taal, welke ook nog eens 51 verschillende dialecten heeft.
Dan zitten er een aantal moeders met hun kind klaar om weer naar huis te gaan. Er wordt mij gevraagd of ik de infuusjes uit de armen van de kindjes wil halen. Natuurlijk wil ik dat. Ik haal ze een voor een even binnen en verwijder de infuusjes. Sommige kindertjes beginnen onmiddellijk te huilen, wanneer ik in de buurt van het infuusje kom, bang voor de eventuele pijn, die ze eerder hebben ervaren bij het inbrengen ervan. Gelukkig is dit klusje niet pijnlijk en heel snel geregeld. Hopelijk is dit voor hun ook een goede ervaring.
Dan wordt er bij een aantal moeders bloed afgenomen, de nurse vraagt of ik dit wil doen.
Zij gebruiken echter geen mooi vacuümsysteem, zoals in Holland, maar gewoon een spuit en optrekken maar! Heb gezegd, dat ik eerst even wil kijken hoe zij dit doet.
Ondertussen zijn er moeders die nog medicatie voor het kindje mee moeten en dan huiswaarts gaan. Er wordt gevraagd of ik dit wil regelen. De nurse doet mij dit even voor en dan moet ik het maar verder even regelen. Ze gooien je er ook gewoon voor… Aan de hand van de ontslagbrief, waarin het handschrift van de dokter net zo onleesbaar is als in Nederland, moet ik proberen te ontcijferen wat er in het medicijnzakje gedaan moet worden. De medicijnpotjes die ik eerder heb klaargezet kom ik hier weer tegen. Het aangeven van hoe vaak per dag en hoeveel dagen een medicijn gebruikt moet worden, wordt anders genoteerd als in Nederland. Bijv. 5/7 = 5 dagen, 1/12 is 1 maand.
Natuurlijk wil ik zeker zijn van mijn zaak en bij twijfel heb ik de nurse gestoord in haar andere werkzaamheden om te checken of mijn gedachten klopten. De nurses zijn over het algemeen vriendelijk maar soms ook kortaf en wanneer ze dan ook nog onverstaanbaar Engels brabbelen….
Ze doen nonchalant maar ik wil geen foute medicatie meegeven!!
Veel medicatie was echter ook niet aanwezig en dan is de bedoeling dat de moeder dit zelf gaat kopen. (de vraag is dan echter of ze dit ook zal/kan doen)
Het meeste wat werd voorgeschreven was vooral, Panadol, Foliumzuur, Multivitamines, Prednisolon, orale antibiotica.
In de ruimte achter mij hoor ik baby’s huilen, schreeuwen, de pogingen om een infuusje te prikken, verlopen vaak moeizaam en soms kijk ik even mee. Die kleine bruine handjes waarop de aderen meestal niet te zien zijn. Ook voor het afnemen van bloed wordt vaak de lies ader gebruikt omdat dit het grootste vat is..
Zouden we daar toch niet eens iets op kunnen verzinnen?
Om half 2 stop ik, om te gaan lunchen met Vera. Heerlijk een kop koffie, heb de hele dag op ontbijt na nog niets gehad.
Morgen zullen we op out-reach gaan (veldwerk) en aangezien dit ongeveer 50 km verderop is (lees reistijd pl.mn 3 uur) gaan we naar ons hotel, om de spullen te pakken die we nodig hebben om dan vast die kant op te gaan. We nemen een groot gedeelte van de medische spullen mee en ook de pennen, schriftjes en stickers die we van vrienden hebben meegekregen om uit te delen aan de kinderen daar. De reis met de Matatu is altijd weer een belevenis, het geroep van de conductor, die dan half uit het raam hangt, om mensen in de Matatu te krijgen, het verkeer om ons heen, het getoeter de hele tijd, brommers die rakelings langs het busje komen, met passagiers of andere bagage achterop, dan weer de mensen die allerlei zaken willen verkopen. Gelukkig zijn we net vlak voor het donker is (kwart voor 7) aangekomen op onze bestemming: Little Kingston, een hostel in Mabira Forest. Wat heerlijk om even de frisse lucht op te kunnen snuiven, in plaats van al die uitlaatgassen in Kampala.
Er staat 1 persoon in het restaurant, verder is er niemand. Onze gastvrouw komt al gauw tevoorschijn en nadat we onze namen in een boek hebben geschreven, hierin zien we iets verder bovenaan de naam van Vera nog staan, dus veel gasten komen er niet, brengt ze ons naar ons slaapvertrek, een klein hokje (zonder ramen) met 2 stapelbedden. We besluiten allebei om op de bovenste te gaan slapen, dit lijkt veiliger tegen kruipend gedierte. De hond is ook even meegelopen er ruikt aan onze voeten, hij is rustig en bewaakt de mensen die in het hostel verblijven.
De douche en het toilet bevinden zich verderop in de tuin, helaas valt ook net de stroom uit en even later brengt onze gastvrouw een soort campinglamp ter verlichting.
Toch maar lekker even douchen (koud water) wat knap je daar van op. Als we klaar zijn en naar het restaurantje lopen, heeft onze gastvrouw de tafel al gedekt en niet veel later brengt ze ons een heerlijk maal. Rijst met groenten in curry, het valt er goed in!
Na een uurtje komt de stroom weer terug en is er iets meer verlichting in het kleine restaurantje.
Er staat een boekenkast met Nederlandse boeken omdat de eigenaar een Belg is, hij is getrouwd met deze Oegandese vrouw en samen hebben ze dit hostel opgezet. Hem hebben we trouwens niet gezien. Ze vraagt ons of we eventueel nog willen dat er een kampvuur gemaakt wordt.
Vriendelijk zeggen we, dat dit voor ons te laat zal worden, we danken haar hartelijk voor het aanbod.
Er komt nog een gast wat drinken aan de bar. De huispoes komt ook even buurten, maar blijkt erg bang. De hond gaat bij ons liggen.
Na een half uurtje besluiten we te gaan slapen.
Bovenop het stapelbed klimmen is voor mij al een uitdaging, het lukt. Het matrasje is dun, het bed is kort, het kussen is gevuld met….(het voelde als houtkrullen) Oh…. Wat ben ik verwend thuis!
De klamboe biedt veiligheid tegen steekmuggen.
Ik slaap redelijk, ben vaak even wakker, maar voel me best uitgerust de volgende ochtend.
We pakken onze spulletjes weer in en in het restaurant staat ons ontbijt al klaar. Een heerlijke omelet met toast en koffie.
We danken haar hartelijk en ze dankt ons voor ons bezoek. Deze overnachting met avondeten en ontbijt, heeft ons maar 20 Euro gekost.
We gaan de uitdaging van het reizen weer aan en moeten nog een stuk verder. De Matatu gaat nu via de rode wegen, door de heuvels. Prachtige natuur, zo mooi groen en daartegen afstekend die rode grond, dit is zo’n mooie combinatie! De rit is wel weer spannend, de weg loopt bol en als er tegenliggers aankomen, moet de matatu flink naar de zijkant, wat inhoudt dat de matatu helemaal scheef hangt, dat dan ook nog met 25 mensen (volgens mij het record tot nu toe, in Nederland max. 12 mensen) aan boord, volgens mij niet geheel zonder gevaar. De matatu heeft daarbij ook nog eens een flinke gang! Brr… Ik kan wel piepen!
Het is zo jammer, op deze manier kan ik minder genieten van de omgeving. Ik probeer het toch.
Langs de weg zie ik ook echt “kippeschuurtjes”, waarin mensen wonen, veel loslopend vee daarom heen. Heel veel kindertjes in vieze kleren, veelal kapot. Langs de kant van de weg lopen kinderen met een jerrycan op hun hoofd, vrouwen met manden met bananen, fietsers met hun bagagedrager vol met “stokken” minstens 1 kubieke meter. Er stapt een man in de matatu (er kan nog meer bij!) met een doos vol piepende kuikentjes, haha. Bovenop de Matatu wordt ook van alles vastgeknoopt. Mensen nemen echt van alles mee, ze hebben natuurlijk ook geen andere mogelijkheid om hun koopwaar te transporteren.
Gelukkig komen we veilig aan op de plaats waar we hadden afgesproken met Gitta (coördinator voor deze out-reach) echter, hij is nergens te bekennen. Er zit een man in een stenen gebouwtje en we vragen hem of hij Gitta kent. Hij reageert herkennend en zegt dat hij weg is ivm een out-reach!
Tja, daar zouden we dus ook aan meewerken… Bij navraag kon hij ons vertellen waarheen en regelde hij voor ons een boda-boda. We stapten op nadat we hem hadden gevraagd om aub rustig te rijden.
Na 15 minuten, hij reed gelukkig echt rustig, komen we aan bij een klein kliniekje. We betalen de boda-boda en gaan naar binnen in de veronderstelling daar Gitta aan te treffen. Er zitten een heleboel mensen te wachten en we lopen door naar het kantoor, ook daar blijkt Gitta niet te zijn, maar ze weten waar hij wel is, verderop. Een man helpt ons om een nieuwe boda-boda te krijgen en hij spreekt lang met hem om uit te leggen waar hij naar toe moet. Als dit maar goed gaat, denk je dan. De rode weggetjes worden eerst steeds smaller en natter, dus glibberig. Dit houdt in dat ik niet geheel ontspannen achterop zit, maar wil ook niet tegenwerken, dus relax!! Ze doen dit vaker!
De weg wordt weer breder en er komen weer meer huisjes en na 15 minuten zijn we op de plaats van bestemming. Een stenen gebouw, zonder ramen en deur, erom heen een klein stoepje.
Vera introduceert mij bij Gitta en hij heet mij van harte welkom, meerdere keren.
Er zijn nog 3 medewerksters, 1 hele oude en 2 wat jongere dames. Het is de bedoeling dat er gevaccineerd wordt, dat er getest wordt op malaria en dat er bij mensen met lichamelijke klachten onderzoek wordt gedaan. We verdelen ons in 3 afdelinkjes. Wij gaan voor het vaccineren. We zetten de benodigdheden klaar.
Gitta vraagt of we even bij elkaar willen komen, ze zijn gewend om eerst te bidden voordat er gestart wordt. Hij vraagt of wij het gebed willen doen. Dit wil ik heel graag, maar in het Engels lijkt me toch lastig, daarom doe ik het in het Nederlands, dit vindt hij prima.
We starten en er staan al moeders met kinderen klaar, Gitta gaat nog met een luidspreker vertellen dat er gestart wordt met familie health, zodat het hele dorp dit kan horen.
Er staan al 5 kinderen klaar, ze moeten vitamine A en ontwormingstabletten. Op een papier moeten we registreren hoeveel jongens en meisjes, welke leeftijden, eerste uitgifte of tweede enz..
De moeders hebben soms wel en soms niet een klein schriftje bij zich waarin staat welke vaccinaties de baby moet hebben. Meestal moeten ze polio druppeltjes in de mond, soms een pneumococcen vaccin of nog een DTP prik. Sneu hoor, die naald in die mooie bruine gespierde bovenbeentjes. Gelukkig troost moeder de baby heel lief.
Ik vraag de zuster die bij onze afdeling zit of zij het leuk vindt om een Zorggroep Drenthe t-shirt aan te doen, ik heb uitgelegd dat dit van mijn werk is. Ze doet het graag en we maken even een paar foto’s . Ze is erg blij met het shirt en ik zeg haar dat ze hem mag houden.
Helaas hebben we niet voldoende vaccins om alle baby’s te kunnen vaccineren. De schriftjes, kleurpotloden, pennen en stickers hebben we aan de kinderen uitgedeeld. Dit was echt leuk om te doen! Die blijde koppies, al gauw hadden meer kinderen uit het dorp dit in de gaten en kwamen ook aanlopen. We hebben het zo eerlijk mogelijk verdeeld.
Dan worden we gevraagd om mee te helpen bij de malaria testen, hiervan ook nog een stuk of 20 gedaan. Een aantal waren inderdaad positief, dus hadden inderdaad malaria.
De medicatie werd uitgeteld en meegegeven. Dan is het alweer 15.00uur ’s middags en we moeten echt op tijd weer naar Kampala vertrekken, aangezien we er minstens 3 uur over doen. In het donker reizen is echt niet aan te bevelen en bovendien ook niet veilig, vandaar dat we aangeven dat we ermee stoppen. De andere zusters stoppen ook en de kinderen helpen prima mee om alles weer op te ruimen. Zo lief!
We lopen door het dorpje naar de straat die doorloopt richting Kampala. Er stopt een taxibusje, een verroeste oude bak, maar we stappen in en onderweg krijgen we nog een fikse stortbui. Gelukkig doen de ruitenwissers het goed. Drieënhalf uur later zijn we weer in Kampala. Het schemert al.
Op naar het hotel, helaas aldaar een uur lang stroomstoring. Met de trap naar 6 hoog en ons avondmaal in het donker bereid, zo goed en zo kwaad als het kon. Het smaakte heerlijk.
Moe maar tevreden over de dag en een lekkere douche later, te bedde!
-
29 November 2014 - 21:26
Henk Wit:
Moi! Wat een mooi uitgebreid verslag! Zo krijgen we denk ik wel een goed beeld van al jullie belevenissen. Overweldigend allemaal. Doei! Ineke en Henk -
30 November 2014 - 11:12
Peter:
Wilfriede en Vera, wat mooi om zo uitgebreid te lezen hoe het bij jullie gaat. En met de foto's er bij maken we het mee. Je kan je ook fijn nuttig maken en dat zal je wel bevallen. Ga er lekker mee door en geniet er van. Het is al bijna december dus de tijd gaat snel, gebruik hem wel. Groeten Peter en Tieneke. -
30 November 2014 - 23:05
Agnes:
Sjonge, wat een belevenissen in dat verre en vreemde land, en wat gaat het anders als bij ons. Door jouw verhaal te lezen, besef je des te meer hoe goed onze zorg is geregeld. Heerlijk om zo nuttig en goed bezig te kunnen zijn, maar vast en zeker ook vaak ontzettend heftig en confronterend. Fijn om dan met zn tweetjes te zijn. Succes!
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley